PROJECT GOUDEN EEUW | PROMOTIE
Hollandsche IJssel wordt Gouden Eeuw Rivier
De Gouden Eeuw begon ongeveer met de overname van de macht over de Lage Landen door stadhouder prins Willem van Oranje die door zijn huwelijk met Anne van Egmont de baronnie van IJsselstein had verkregen en duurde tot de Franse troepen onder koning Lodewijk XIV Nederland binnenvielen. Dit laatste zorgde voor het Rampjaar 1672 dat vooral voor IJsselstein, Montfoort en Haastrecht desastreus was.
De handel, industrie en scheepvaart in onze regio profiteerde van de bloeiperiode die van de Nederlanden de machtigste zeenatie ter wereld maakte. Stadjes en de infrastructuur ontwikkelden zich explosief. Veel daarvan is nog terug te zien en er is veel over te vertellen.
Daarom sluiten we graag aan bij het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen die vanaf 2019 de Gouden Eeuw als toeristisch thema naar buiten wil brengen.
- Historische gebeurtenissen
(i.s.m. Oude Hollandse Waterlinie) - Erfgoed
- Invloed op heden
- Handel
- Trek- en beurtvaart
- Beroepsvaart/(wal-)visserij
- Scheepsbouw
- Touwbanen / lakenindustrie / hennipkweek
- Baksteenindustrie
- Vervening
- Religie
Trekschuiten en postkoetsen als in de Gouden Eeuw
De inspanningen om weer trekvaarten op de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel te krijgen in het kader van het project Gouden Eeuw hebben geresulteerd in een pilot, dat wordt uitgevoerd door Reederij de IJsel in samenwerking met provincie, waterschap en de gemeenten Oudewater en IJsselstein. Tussen Oudewater en Hekendorp wordt op de zaterdagen van 31 augustus tot en met 5 oktober volgens dienstregeling gevaren met een trekschuit, voorgetrokken door een of twee paarden.
Passagiers kunnen om 11.00 en 13.30 vertrekken vanaf de IJsselkade in Oudewater en om 12.30 en 15.00 uur vanaf Hekendorp bij de Wilhelmina van Pruisenbrug bij Goejanverwellesluis. Informatie vindt u bij www.reederijdeijsel.nl die de trekvaarten verzorgt, samen met Paard aan ’t Werk. Bij de rederij en TIP Oudewater zijn tickets voor een enkele reis verkrijgbaar voor 20 euro. Kinderen van 3-12 jaar half geld. Terug kunt u via het jaagpad wandelen of de bus nemen. De opstapplaatsen liggen niet ver van de haltes Haastrecht Hekendorp Veer en Oudewater Tramweg van buslijn 107 (Utrecht-De Meern-Gouda vv.).
Pilot
Tijdens de pilot wordt gekeken naar de veiligheid voor passagiers en wandelaars op het jaagpad en of dit pad en walkant niet te veel lijdt onder de paardenhoeven. Als alles naar wens verloopt, kan het in 2020 verder worden uitgerold.
De Hollandsche IJssel was in de Gouden Eeuw een belangrijke verbindingsweg, met Gouda als knooppunt, want daar gingen de vrachtschepen het gekanaliseerde achterland in richting Alphen om vandaar naar Utrecht, Haarlem of Amsterdam te varen. Ze kwamen in de Gouwe, waar kon worden gejaagd, zoals het voorttrekken van schepen heette, via de Havensluis of de Mallegatsluis.
Vracht werd in de havensteden overgeslagen op binnenvaartschepen die via jaagpaden langs trekvaarten werden voortgetrokken. Een stelsel van sluizen en overtooms zorgde ervoor dat de verschillende waterhoogtes probleemloos konden worden overbrugd.
Ook de passagiersvaart was goed geregeld met trekschuiten en beurtveren die volgens een dienstregeling voeren.
Stichting Hollandsche IJssel Altijd Anders maakt zich sterk om in het zomerseizoen de trekvaart als structurele toeristische attractie terug te brengen op de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel tussen Oudewater en Hekendorp en tussen Jachthaven Marnemoende en IJsselstein.
Dit in combinatie met een beurtverendienst met museumschepen tussen Gouda en Capelle aan den IJssel met onderweg de nodige op- en afstapplaatsen.
Voor een snelle verbinding en heen- en terugtocht over land wordt onderzocht of dat in een dienstregeling met een orginele postkoetsen en/of met antieke bussen of huur-e-bikes mogelijk is.
Het Plan van aanpak Trekvaarten en IJsselzeilen met varend erfgoed van stichting Varend IJsselschip, dat tot stand kwam met hulp van Projectbureau Hollandsche IJssel Altijd Anders, kunt u hier downloaden.
De betrokken overheidsinstanties juichen het initiatief toe. Dijkgraaf Patrick Poelmann van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is de ambassadeur geworden voor de trekvaart.
De gemeenten Oudewater en IJsselstein werken graag mee om de vrijetijdseconomie te versterken in de kernen van de vergrijzende stadjes waar de horeca en het winkelarsenaal meer toeristen goed kan gebruiken.
Wilt u meevaren of informatie www.reederijdeijsel.nl
Zeilmakerijen en touwbanen
De producten die nodig waren om de schepen te bouwen, te bevoorraden en op te tuigen konden via dezelfde vaarwegen worden aangevoerd, waardoor zeilmakerijen en touwslagerijen ontstonden waar hennep groeide, zoals langs de IJssel. Touwbanen in Oudewater en Moordrecht en de lakenindustrie in Gouda floreerden.
Verstening kerken, panden, poorten, kades, bolwerken
In deze periode werden grachtenstelsels aangelegd met kademuren en kwamen er nieuwe bolwerken, stadsmuren en -poorten. In oude én nieuwe stadswijken verrezen imposante kerken en stadhuizen en werden pleinen en wegen bestraat. Bakstenen woningen in de steden moesten het risico op brand verkleinen.
Stadspoorten, waag- en marktgebouwen waren de toonbeelden van stedelijke trots. Boerenhoeven werden duurzaam van steen opgetrokken. De rijke Rotterdamse koopman Hans van der Veeken bouwde ’t Slot, een luxe kasteel in Capelle, gemaakt van bakstenen van zijn eigen steenplaats aan de IJssel.
De tolweg ’s-Gravenweg en Schielands Hoge Zeedijk tussen Rotterdam en Gouda werd in de Gouden Eeuw beklinkerd en zo ontstond de langste straatweg van Nederland. Deze was nodig als betrouwbare snelle verbinding tussen Utrecht en Rotterdam voor diligences. De spreuk zo oud als de weg naar Kralingen heeft betrekking op deze straatweg die al voor de Romeinse tijd bestond.
IJsselsteenindustrie
De baksteenindustrie langs de IJssel was belangrijk en dominant in de Lage Landen. De gele ijsselsteentjes, die op de tientallen steenplaatsen in veldsteenovens werden gebakken, vonden via het water hun weg naar de grote steden, die dankzij de toegenomen handel en nijverheid explosief groeiden.
De klei haalden de steenbakkers uit de IJssel die daardoor op diepte bleef, de brandstof, turf, uit het achterland, wat een ecologisch een ramp werd, omdat de waterwolf na de vervening de wegververbindingen wegsloeg en de polders veranderden in enorme meren.
De rederijen namen ijsselstenen mee als ballast, waardoor ze nu nog in forten, kerken, panden, schoorstenen, waterputten en indigobakken zijn terug te vinden in de voormalige handelsposten van de VOC en WIC.
STEENPLAATSEN MARKEREN Door de plaatsen te markeren waar ondermeer de steenplaatsen uit de Gouden Eeuw stonden en daar informatiepanelen bij te plaatsen, ontstaat er een toeristische rode draad langs de gehele Hollandsche IJssel.
De stichting HIJM i.o. wil met steun van de gemeente Zuidplas, de Provincie en Rijksdienst Cultureel Erfgoed van het assemble van vier ovens op Klein Hitland van de steenplaats die dateert uit de Gouden Eeuw, een ecomuseum van de Hollandsche IJssel realiseren, met een regionaal toeristisch informatiepunt.
Eerste trekvaart ging op zaterdag 29 juni 2019 van start met drie jagende bestuurlijke trekkers: de wethouders Bob Duindam van Oudewater, Kees Geldhof van IJsselstein en dijkgraaf Patrick Poelmann van Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, die tevens ambassadeur van de trekvaart is. Na een kort stukje nam het Belgische trekpaard van Paard aan ’t Werk het van hen over.
Ron le Poole loopt met het Belgische trekpaard, die het schip trekt, het jaagpad uit.
Maak jouw eigen website met JouwWeb